Xem thêm một số bài viết liên quan:

• Nguyên giá tài sản cố định là gì? Cách tính giá trị ban đầu của TSCĐ
• Vốn chủ sở hữu là gì? Thông tin đầy đủ về vốn chủ sở hữu
• IFRS là gì? Thông tin quan trọng cần biết về chuẩn mực IFRS​

1. Thế nào là lợi nhuận gộp?

Lợi nhuận gộp hay lãi gộp (gross profit) là phần lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được sau khi lấy doanh thu thuần trừ đi giá vốn hàng bán.

Chỉ tiêu lợi nhuận gộp được thể hiện trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và làm cơ sở để tính những chỉ tiêu khác như lợi nhuận trước và sau thuế. 

2. Cách tính lợi nhuận gộp

Công thức xác định như sau:

Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán

Với doanh thu thuần được xác định theo công thức như sau:

Doanh thu thuần = Doanh thu – Các khoản giảm trừ doanh thu

Trong đó: 

• Giá vốn hàng bán là các chi phí trực tiếp sản xuất ra hàng hóa/dịch vụ đã bán ra. Giá vốn hàng bán không bao gồm các chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng.
• Doanh thu thuần là tổng doanh thu mà doanh nghiệp đạt được từ các việc bán sản phẩm đến cung cấp dịch vụ sau khi trừ đi các khoản giảm trừ doanh thu.
• Các khoản giảm trừ doanh thu sẽ bao gồm các khoản chiết khấu, giảm giá, hàng trả lại. 

Bài tập ví dụ: Công ty A nhập kho 1.200 sản phẩm, tổng giá thành 22.800.000 đồng. Xuất bán 800 sản phẩm, giá bán chưa thuế 22.000 đồng/sp; thuế GTGT khấu trừ 10%. Chi phí bán hàng 5.000 đồng/sp, chi phí quản lý doanh nghiệp chiếm 40% chi phí bán hàng, Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 28%.Vậy lợi nhuận gộp sẽ là bao nhiêu?

Hướng dẫn:

Giá thành 1 sản phẩm

Giá thành 1 sản phẩm = 22.800.000/1.200 = 19.000 đồng

Doanh thu thuần = 800 x 22.000 = 17.600.000 đồng

Giá vốn hàng bán = 800 x 19.000 = 15.200.000 đồng

Ta có lợi nhuận gộp của công ty A như sau:

Lợi nhuận gộp = 17.600.000 – 15.200.000 = 2.400.000 đồng

3. Phân biệt các khái niệm lợi nhuận

Lợi nhuận gộp rất dễ nhầm lẫn với các khái niệm lợi nhuận khác như lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận ròng. Mỗi loại lợi nhuận này sẽ có cách tính khác nhau dựa theo các lớp chi phí của doanh nghiệp.

4. Tỷ suất lợi nhuận gộp là gì?

Lợi nhuận gộp là chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất hàng hóa, dịch vụ. Lợi nhuận này chỉ tính đến các chỉ tiêu như doanh thu, chi phí trực tiếp liên quan đến việc bán và cung cấp hàng hóa, dịch vụ và không tính đến mức độ ảnh hưởng của các khoản như chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí khác, thu nhập khác…. Bởi vậy, lợi nhuận gộp chính là chỉ tiêu phản ánh rõ ràng về hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh chính của doanh nghiệp.

Để phân tích kỹ hơn, người ta sử dụng chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận gộp hay biên lợi nhuận gộp.

Tỷ suất lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) là một chỉ số đánh giá mô hình kinh doanh và sức khỏe tài chính của công ty. Chỉ số này cho biết cứ một trăm đồng doanh thu thuần thì doanh nghiệp thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận gộp. Công thức xác định:

Tỷ suất lợi nhuận gộp (%) = Lợi nhuận gộp / Doanh thu

Những doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận gộp càng cao thì số lãi ròng của doanh nghiệp sẽ càng lớn. Điều này đồng nghĩa với việc là doanh nghiệp đó có khả năng quản lý và kiểm soát chi phí tốt hơn so với doanh nghiệp khác cùng kinh doanh lĩnh vực đó.

Đây cũng là hệ số quan trọng để so sánh các doanh nghiệp hoạt động trong cùng một ngành để thấy được hiệu quả hoạt động cũng như mức độ cạnh tranh của các doanh nghiệp. Sử dụng hệ số này chúng ta đã bỏ qua được các yếu tố như chi phí khác, thu nhập khác…. Không sử dụng chỉ số biên lợi nhuận gộp để so sánh giữa các doanh nghiệp không cùng ngành.

Các doanh nghiệp sản xuất có chi phí sản xuất chiếm phần lớn cơ cấu chi phí (ít CP bán hàng và quản lý doanh nghiệp), hoặc có nhiều tài sản cố định phục vụ sản xuất chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản của doanh nghiệp thì cần phân tích rất kỹ chỉ tiêu này. Có thể kể đến tên một số ngành như công nghiệp nặng, khoáng sản, logistics, vận tải, dầu khí, điện nước.

Bài tập ví dụ: Tỷ suất lợi nhuận gộp của công ty B trọng năm 2019 là 35%. Tổng kết năm 2020 cho thấy công ty B đạt tổng doanh thu từ bán hàng là 23 tỷ đồng, giá vốn hàng bán 15 tỷ đồng, các khoản giảm trừ doanh thu là 2 tỷ đồng. Vậy trong năm 2020, tỷ suất lợi nhuận tăng hay giảm bao nhiêu so với năm 2019?

Hướng dẫn xác định:

Doanh thu thuần = 23 tỷ – 2 tỷ = 21 tỷ

Lợi nhuận gộp = 21 tỷ – 15 tỷ = 6 tỷ

Tỷ suất lợi nhuận gộp (%) = 6/23 x 100% = 26.087%

So với năm 2019 tỷ suất lợi nhuận gộp của công ty B đã giảm đáng kể. Cụ thể mức giảm tương đương là: 35% – 26.087% = 8.913%

Điều này cho thấy năm 2020, khả năng sinh lời từ lợi nhuận gộp của DN đang giảm đáng kể. Nếu doanh thu vẫn tăng trưởng, doanh nghiệp cần đánh giá lại các chi phí sản xuất của mình, xem xét các yếu tố như: chi phí nguyên vật liệu đầu vào, đơn giá nhân công, tỉ lệ sản phẩm lỗi,… để điều chỉnh lại.

Tạm kết

Lợi nhuận hay lợi nhuận gộp là một phần quan trọng trong sức khỏe tài chính của một doanh nghiệp. CEO/Chủ doanh nghiệp cần theo dõi liên tục, thậm chí là theo dõi chi tiết theo từng mặt hàng, dự án, từ đó có kế hoạch phát triển đúng đắn.

Ban biên tập 1BOSS

1BOSS cung cấp gói các giải pháp toàn diện kết hợp bởi sự hiểu biết tinh thông trong quản lý và điều hành. Kết hợp cùng kinh nghiệm triển khai và ứng dụng từ những best practice từ các doanh nghiệp đầu ngành. Với công nghệ hiện đại, giao diện thân thiện, kích hoạt và dùng ngay với chi phí vô cùng hợp lý. Được nghiên cứu và thiết kế và tham vấn chuyên sâu, ứng dụng các khoa học, nghệ thuật hiện đại. 

Giải pháp quản lý doanh nghiệp 4.0 của 1BOSS gồm có:  

• 1BOSS SUPERAPPS Siêu ứng dụng quản lý doanh nghiệp​ 
  • Văn phòng điện tử 
  • ​Quản lý quan hệ khách hàng
  • Quản lý đơn hàng 
  • Quản lý kho 
  • Quản trị nhân sự 
• 1BOSS OFFICE+ Văn phòng điện tử
  • ​Mạng xã hội nội bộ doanh nghiệp
  • Văn phòng thông minh 
  • Tài nguyên chia sẻ
  • Quản lý công việc
  • Quản lý dự án
  • Siêu ứng dụng văn phòng điện tử
• 1BOSS CRM+ Quan hệ khách hàng
  • ​Marketing tự động
  • Quan hệ khách hàng
  • Chăm sóc khách hàng
  • Siêu ứng dụng quản lý quan hệ khách hàng
• 1BOSS OP+ Quản lý đơn hàng 
  • Quản lý đơn hàng bán
  • Quản lý đơn hàng mua
  • Siêu ứng dụng quản lý đơn hàng
• 1BOSS WH+ Quản lý kho 
  • Quản lý kho thông minh
  • Siêu ứng dụng quản lý kho